نورپردازی ساختمان مسکونی
طراحی نورپردازی ساختمان های مسکونی مشخصاتی منحصر به فرد دارد .
از آنجایی که همه ی ما بواسطه ی تعریف ، زندگی در فضاهای مسکونی و عادت به راه حل های مرسوم طراحی نورپردازی مسکونی داریم ، امکان دارد نورپردازی مسکونی از یک منظر جدید برایمان عجیب باشد .
اولین گام برای یافتن طراحی نورپردازی د فضاهای مسکونی ، تعریف کارهای بصری است .
یعنی در ابتدا باید درباره ی کارهای بصری تصمیم گیری شود .
در فضاهای مسکونی کارهای بصری بسیار معمولی و پیش پا افتاده اند .
ممکن است تشخیص و تحلیل آن ها از یک نقطه نظر جدید دشوار باشد .
بعد از تشخیص و تحلیل کارهای بصری ، نوبت به متدولوژی طراحی نورپردازی می رسد .
فضاهای مسکونی معمولاً خصوصی ، صمیمی و خودمانی هستند و روش های طراحی نورپردازی آن ها باید جوابگوی عملکرد آن ها باشد .
کارهای بصری حساس معمولاً به چند فعالیت و فضا محدود می شوند نظیر : تهیه غذا در آشپزخانه ، نظافت در حمام و سرویس بهداشتی ، دوخت و دوز و ...
تمام این فعالیت های بصری در قسمتی معین از یک فضای مسکونی انجام می شود .
برای طراحی نورپردازی باید تمامی این فعالیت های بصری در نظر گرفته شود .
متداول ترین روش نورپردازی در قدیم استفاده از لامپ های التهابی بوده است .
بعد از لامپ های التهابی ، لامپ های فلورسنت بودند که وارد طراحی های نورپردازی شدند .
سپس با پیشرفت علم و فناوری و تنوع ایجاد شده در تمامی محصولات روشنایی از نورپردازی قابل انتقال استفاده شد .
مانند استفاده از انواع آباژورهای ایستاده و رومیزی .
با وجود اینکه نورپردازی قابل انتقال ، کاربری های غیر مسکونی بسیاری دارد به همان اندازه هم کاربری اش محدود شده است .
یکی از محدودیت ها این بود که این آباژورهای ایستاده یا رومیزی بیشتر در اتاق خواب یا اتاق مطالعه بسیار پرکاربرد بودند .
بنابراین در مکان های دیگر کارایی نداشتند .
ترکیب نورها و لایه های نورپردازی یعنی می توانیم در یک زمان از یک نور در دو یا چند لایه استفاده کنیم .
اگر بخواهیم برای تأمین روشنایی یک محیط از نورهای زیاد و متنوعی استفاده کنیم باعث شلوغ شدن دید بصری می شویم .
البته استفاده از تعداد زیادی منبع نورهای مختلف هزینه زیادی را هم به دنبال دارد .
یکی از دیدگاه های خوب در زمینه نورپردازی دیدگاه به حداقل رساندن منابع نورانی و هزینه هاست .
یعنی ما برای دو یا چند لایه می توانیم یک چراغ یا یک سیستم روشنایی را استفاده کنیم .
در این ترکیب باید چراغ های روشنایی تزئینی را به جهت جلوگیری از نورهای خیره کننده با دقت انتخاب کنیم .
چراغ های تزئینی که نور را به سمت بالا می تابانند در زمینه تأمین نور محیطی و تزئینی بسیار مناسبند .
در این نوع نورپردازی استفاده از چراغهایی که لامپ های اسده دارند بی فایده است .
ترکیب نورها و لایه های نورپردازی
چراغ های خطی ، ریسه ها و چراغ های قاب دار بهترین گزینه ها برای محل کار هستند .
در نتیجه هم برای لایه موضعی و هم برای لایه کار کاربرد دارند .
بعضی از چراغ ها و منابع نوری این امکان را به ما می دهند که هم در منزل و هم در محل کار از آن ها استفاده کنیم .
مثلاً شما می توانید در منزل با استفاده از انواع چراغ های مطالعه ، آباژورهای ایستاده ، آباژورهای رومیزی و ... مطالعه کنید یا در محل کارتان به خواندن و نوشتن و انجام سایر فعالیت های بصری بپردازید .
این حالت یعنی استفاده از نورپردازی تزئینی به عنوان نورپردازی کاری .
استفاده از نورپردازی تزئینی به عنوان نورپردازی کار
علت کم شدن نور لامپ ها چیست ؟
لامپ های مختلف به دلایل متنوعی دچار افت شدت نور می شوند .
در لامپ های رشته ای (تنگستنی) و هالوژن ، فیلامنت لامپ در دمای بالا با جدا شدن اتمها و نوعی تبخیر مواجه می شود .
این اتمهای تنگستن بر روی شیشه از سمت داخل لایه ای تشکیل می دهند و سدی در برابر نور ایجاد می نمایند .
لکه سیاه داخل این لامپ ها در نیمه عمر آنها حاکی از این پدیده است .
در لامپ های کم مصرف و فلورسنت ، به مرور زمان پدیده فوق رخ می دهد .
همچنین در این لامپ ها لایه فسفر داخلی نازک شده و در محلهایی به دلیل برخورد اتمهای جیوه ، دچار خراش های بسیار ریزی می شوند .
در نتیجه این لامپ ها عملاً نور ماوراء بنفش ساطع نموده و از درصد نور قابل روئت کم می شود .
در لامپ های LED این موضوع شکل متفاوتی دارد چراکه این عنصر به دمای کار بسیار حساس می باشد .
در لامپ LED در صورت استفاده از هیت سینک مناسب ، دمای پیوند LED زیر ۹۰ درجه سانتیگراد باقی می ماند .
این دما طول عمر طبیعی لامپ LED را برای استاندارد LM80 مناسب می نماید .
در لامپ های LED که توان بالای ۵ وات دارند و هیت سینک مرغوب جهت دفع حرارت ندارند ، دمای نقطه پیوند LED و یا COB بالاتر از ۹۰ درجه سانتیگراد می رود .
در نتیجه افت نور بسیار شدید تر به وقوع می پیوندد .
در لامپ های LED حفظ شار نوری بسیار مهم است چرا که LED به طور کلی عمر بالایی دارد .
در نتیجه هنگامی که ما به طور مثال یک لامپ 9 وات LED را خریداری می کنیم اگر کیفیت این لامپ پایین باشد به طور جدی با افت شار نوری (نوردهی) مواجه هستیم .
حتی در کمتر از سه ماه 50% افت نوری هم دیده شده است .
حال اینکه لامپ 9 وات ما هم مصرف انرژی را دارد یعنی 9 وات مصرف می کند ولی لومن نوردهی نصف می شود .
در نتیجه هنگام خرید لامپ های LED برند آنها بسیار حائز اهمیت است .
شرکت های سودجو با استفاده از کیفیت های نامطلوب همواره سعی در تأمین منابع نورانی بی کیفیت دارند .
به این منظور شرکت ژرفا نور پویا تمام تلاش خود را در جهت هرچه بالا بردن آگاهی همکاران و مصرف کنندگان محترم به کار برده است .
همچنین در لامپ های افق همواره سعی شده است کیفیت محصولات در سطح بالایی حفظ شود .
پس مصرف کنندگان عزیز می توانند با خیال راحت از محصولات روشنایی افق استفاده کنند .
نورپردازی برای لایه کار چگونه است ؟
از بین کارهای بصری در یک فضا ، بسیاری از کارها هست که می توانند خیلی خسته کننده باشند مثل :
خواندن ، نوشتن ، کارکردن پشت میز و ... .
در نتیجه باید نورپردازی را طراحی کنیم که این خستگی ایجاد نشود .
ضمناً علاوه بر عدم ایجاد خستگی ، به راحتی و با انرژی بتوانیم به کارمان ادامه دهیم .
چراکه تمامی نورها بر حالات روانی و احساسات ما نیز تأثیر گذارند و در زمان کار هم عدم دریافت روشنایی مناسب باعث خستگی چشم خواهد شد .
تأمین نور کار در محل هایی که فعالیت هایی همچون خواندن و نوشتن و ... انجام می شود از طریق نورپردازی لایه کار صورت می گیرد .
چراغ هایی که به اصطلاح بالاسری هستند یا آویز ها ، تروفرها و نورهای سقفی رو به پائین هم می توانند برای روشن کردن یک سطح کار استفاده شوند .
چراغ های سقفی که نور رو به پایین دارند یکی از پرمصرف ترین و رایج ترین چراغ ها و وسایل نورپردازی هستند .
اما در بعضی موارد هم کاربردشان کمرنگ می شود مثلاً زمانی که شما از لوستر ها استفاده می کنید .
لوسترها چون عمدتاً نور رو به بالا دارند هر قدر هم که تعداد لامپ های آن ها زیاد باشد باز هم در زمان خواندن روزنامه و یا کتاب های دعا که فونت ریزی دارند با مشکل مواجه خواهید شد .
در اصل این لوستر نور محیطی را به خوبی تأمین می کند اما نور کاری را نه .
اما در چراغ های سقفی رو به پایین ، نور ایجاد شده بسیار پر کاربرد است .
در اغلب فضاها نیاز به نور کار بیشتر از نیاز به نور محیطی است .
مانند منازل برای خواندن کتاب و روزنامه و محل های کار برای انجام فعالیت های کاری روزمره .
رویکرد کار و محیط برای نورپردازی یک طراحی متداول است که لایه های نورپردازی تفکیک شوند به گونه ای که هدف اولیه تقیل انرژی مصرفی برای نورپردازی است .
لایه محیطی در نورپردازی چه لایه ای است ؟
نقش تأمین روشنایی سراسری در یک اتاق یا یک فضای کوچک ، به عهده نورپردازی محیطی یا لایه محیطی است .
نورپردازی محیطی روشنایی محدوده ی فضاهای کاری را تأمین نمی کند .
اما بیشتر نوری که ایجاد می کند امکان حرکت در داخل فضا و تشخیص بصری اولیه را فراهم می کند .
مقدار نور محیطی و یا همان لایه محیطی از اهمیت زیادی برخوردار است .
چراکه اگر میزان نور محیطی در فضا ، پایین تر از میزان متوسط نور لازم برای انجام کارها باشد تضادی ایجاد خواهد شد .
این تضاد بین نور محیطی و نور لازم برای آن فضا ، ایجاد می شود .
تضاد ایجاد شده در نهایت منجر می شود که فضا دراماتیک به نظر برسد .
در اینجا به این نتیجه خواهیم رسید که میزان نور محیطی تأثیر بسزایی هم بر حالت روانی و هم بر محیط اتاق خواهد داشت .
نورپردازی محیطی در یک موزه یا بوتیک .
در اینجا برای ایجاد کنتراست بالا و قابل توجه برای جلوه پردازی بیشتر ، نور محیطی کافی نیست .
می توانیم از نورهای سقفی که رو به پایین هستند استفاده کنیم اما این نورها هم کف را روشن می کنند ولی دیوارها و سقف ها را خیر .
در نتیجه مشتریانی که در بوتیک حضور دارند فقط می توانند با خیال راحت در محیط قدم بزنند اما برای دیدن رنگ ها به مشکل برمی خورند .
چراکه فضا تاریک به نظر می رسد .
راهکار دیگری هم هست که می توانیم برای جلوه پردازی بهتر و جلب توجه بیشتر استفاده کنیم و آن هم استفاده از نورپردازی رو به بالا است .
در این نورپردازی برای ایجاد محیطی آرامبخش و در عین حال جذاب ، افزایش میزان نور برروی سطوح جوابگو است .
در این روش عموماً هرچه میزان نور رو به بالا بیشتر باشد فضا روشن تر خواهد شد .
در نتیجه متوجه شدیم که در محیط های کاری تنها نور محیطی کفایت نمی کند .
پس می توانیم از نورپردازی های دیگر هم استفاده کنیم .