نورپردازی ساختمان مسکونی
طراحی نورپردازی ساختمان های مسکونی مشخصاتی منحصر به فرد دارد .
از آنجایی که همه ی ما بواسطه ی تعریف ، زندگی در فضاهای مسکونی و عادت به راه حل های مرسوم طراحی نورپردازی مسکونی داریم ، امکان دارد نورپردازی مسکونی از یک منظر جدید برایمان عجیب باشد .
اولین گام برای یافتن طراحی نورپردازی د فضاهای مسکونی ، تعریف کارهای بصری است .
یعنی در ابتدا باید درباره ی کارهای بصری تصمیم گیری شود .
در فضاهای مسکونی کارهای بصری بسیار معمولی و پیش پا افتاده اند .
ممکن است تشخیص و تحلیل آن ها از یک نقطه نظر جدید دشوار باشد .
بعد از تشخیص و تحلیل کارهای بصری ، نوبت به متدولوژی طراحی نورپردازی می رسد .
فضاهای مسکونی معمولاً خصوصی ، صمیمی و خودمانی هستند و روش های طراحی نورپردازی آن ها باید جوابگوی عملکرد آن ها باشد .
کارهای بصری حساس معمولاً به چند فعالیت و فضا محدود می شوند نظیر : تهیه غذا در آشپزخانه ، نظافت در حمام و سرویس بهداشتی ، دوخت و دوز و ...
تمام این فعالیت های بصری در قسمتی معین از یک فضای مسکونی انجام می شود .
برای طراحی نورپردازی باید تمامی این فعالیت های بصری در نظر گرفته شود .
متداول ترین روش نورپردازی در قدیم استفاده از لامپ های التهابی بوده است .
بعد از لامپ های التهابی ، لامپ های فلورسنت بودند که وارد طراحی های نورپردازی شدند .
سپس با پیشرفت علم و فناوری و تنوع ایجاد شده در تمامی محصولات روشنایی از نورپردازی قابل انتقال استفاده شد .
مانند استفاده از انواع آباژورهای ایستاده و رومیزی .
با وجود اینکه نورپردازی قابل انتقال ، کاربری های غیر مسکونی بسیاری دارد به همان اندازه هم کاربری اش محدود شده است .
یکی از محدودیت ها این بود که این آباژورهای ایستاده یا رومیزی بیشتر در اتاق خواب یا اتاق مطالعه بسیار پرکاربرد بودند .
بنابراین در مکان های دیگر کارایی نداشتند .
لایه محیطی در نورپردازی چه لایه ای است ؟
نقش تأمین روشنایی سراسری در یک اتاق یا یک فضای کوچک ، به عهده نورپردازی محیطی یا لایه محیطی است .
نورپردازی محیطی روشنایی محدوده ی فضاهای کاری را تأمین نمی کند .
اما بیشتر نوری که ایجاد می کند امکان حرکت در داخل فضا و تشخیص بصری اولیه را فراهم می کند .
مقدار نور محیطی و یا همان لایه محیطی از اهمیت زیادی برخوردار است .
چراکه اگر میزان نور محیطی در فضا ، پایین تر از میزان متوسط نور لازم برای انجام کارها باشد تضادی ایجاد خواهد شد .
این تضاد بین نور محیطی و نور لازم برای آن فضا ، ایجاد می شود .
تضاد ایجاد شده در نهایت منجر می شود که فضا دراماتیک به نظر برسد .
در اینجا به این نتیجه خواهیم رسید که میزان نور محیطی تأثیر بسزایی هم بر حالت روانی و هم بر محیط اتاق خواهد داشت .
نورپردازی محیطی در یک موزه یا بوتیک .
در اینجا برای ایجاد کنتراست بالا و قابل توجه برای جلوه پردازی بیشتر ، نور محیطی کافی نیست .
می توانیم از نورهای سقفی که رو به پایین هستند استفاده کنیم اما این نورها هم کف را روشن می کنند ولی دیوارها و سقف ها را خیر .
در نتیجه مشتریانی که در بوتیک حضور دارند فقط می توانند با خیال راحت در محیط قدم بزنند اما برای دیدن رنگ ها به مشکل برمی خورند .
چراکه فضا تاریک به نظر می رسد .
راهکار دیگری هم هست که می توانیم برای جلوه پردازی بهتر و جلب توجه بیشتر استفاده کنیم و آن هم استفاده از نورپردازی رو به بالا است .
در این نورپردازی برای ایجاد محیطی آرامبخش و در عین حال جذاب ، افزایش میزان نور برروی سطوح جوابگو است .
در این روش عموماً هرچه میزان نور رو به بالا بیشتر باشد فضا روشن تر خواهد شد .
در نتیجه متوجه شدیم که در محیط های کاری تنها نور محیطی کفایت نمی کند .
پس می توانیم از نورپردازی های دیگر هم استفاده کنیم .
لایه های نورپردازی ، لایه های همپوشاننده هستند که با هم ترکیب شده و یک اثر را خلق می کنند .
لایه بندی کردن در نورپردازی ، ایجاد چهارچوبیست برای درک بیشتر و بدست آوردن ترکیب هنر و زیبایی شناسی در طراحی نورپردازی .
لایه بندی در نورپردازی به ما این امکان را می دهد که عاقلانه ترین انتخاب را داشته باشیم .
ضمناً تمامی جوانب در هر لایه در نظر گرفته می شود و چیزی از قلم نمی افتد .
برای مثال :
یک اتاق غذاخوری را در نظر بگیرید .
این اتاق غذاخوری تنها یک لایه است و با یک عدد لوستر روشنایی مورد نیازش تأمین می شود .
برای ایجاد یک نور دراماتیک (DRAMATIC) به یک چراغ دیگر نیاز داریم مثل آباژور رومیزی یا یک چراغی که در مرکز فضا قرار بگیرد .
استفاده از یک چراغ دیگر ، به منظور ایجاد لایه ای دیگر انجام می پذیرد که نورپردازی تأکیدی نام دارد .
لوستر که وظیفه ی تأمین روشنایی اصلی را دارد لایه اول بوده و به جهت شکل تزیینی انتخاب می شود و نور دیگر باید به حالت نامشخص و مخفی باشد .
هر یک از لایه های نورپردازی به جهت تأمین روشنایی قسمتی از فضا استفاده می شوند .
در نتیجه مسئولیت هر کدام از لایه ها به صورت جداگانه است .
اما در کشور ما به دلیل عدم دقت در طراحی نورپردازی و همچنین عدم کنترل لایه ها ، در اغلب اوقات برای روشنایی قسمتی از فضا چند لایه باهم استفاده می شوند .
اسناد طراحی نورپردازی چه شامل اسنادی هستند ؟
اسناد طراحی نورپردازی اسنادی هستند که شخص طراح یا نورپرداز به صورت نقشه هایی متفاوت تهیه می کند و در اختیار پیمانکار قرار می دهد .
این اسناد هم به پیمانکار می گوید که چه چیزی را با چه طرحی باید بسازد .
معمولاً پلان نورپردازی اولیه بایر توسط یک آرشیتکت ، طراح داخلی یا طراح نورپردازی ترسیم شود .
اما نقشه ای که در مرحله بعد تهیه می شود توسط مهندس برق باید تهیه شود .
مهندس برق میبایست مدار های الکتریکی ، سیم کشی ها و سایر اطلاعات را به صورت جزئی در نقشه مشخص کند .
در پلان های طراحی داخلی ، آرشیتکت یا طراح داخلی ترسیمات نقشه را شرح می دهد .
در این حالت نورپردازی هم می تواند روی پلان های طبقات نشان داده شود و هم روی پلان بام .
برخی طراحان معتقدند نیازی نیست پلان های نورپردازی یا پلان های الکتریکی را جداگانه ارائه دهید .
اما تجربه ثابت کرده بهتر است هر پلان مجزا از دیگری ارائه شود چراکه ممکنن است نورپردازی توسط چندین نفر انجام شود .
این روش در نورپردازی های ساده بسیار کاربرد دارد مانند کلاس های درسی یا محیط اداری .
در پلان های الکتریکی شرایط فرق دارد .
نقشه یا پلان توسط آرشیتکت ، طراح داخلی ، مهندس برق و یا حتی پیمانکار ترسیم خواهد شد .
در این پلان ها از یک نقشه یا پلان کعکاری بعنوان پلان اصلی استفاده خواهد شد .
در ادامه اطلاعات الکتریکی به طور دقیق به آن افزوده می شود مانند :
در نتیجه در این پلان های الکتریکی به منظور آنکه نورپردازی به درستی انجام شود باید جانمایی صحیح صورت بگیرد .
در نتیجه باید اول تمامی اتصالات برقی و الکتریکی مشخص شود سپس به سراغ قسمت نورپردازی برویم .
میزان نورپردازی موضعی و نورپردازی محیط کار دقیقاً به اندازه زمانیکه قرار است برای یک ویترین یا یک مکانی نور تعیین کند ، دشوار است .
چراکه در بعضی موارد ممکن است ابعاد دقیقی از محیط مورد نظر نداشته باشید .
همچنین ممکن است انجام محاسبات دشوار و کسل کننده باشد .
برای اینکه درگیر محاسبات دشوار و عدم دریافت اطلاعات ناقص نشویم فقط 3 راه داریم .
در اینحا این سه راه را برای پیش بینی میزان نور فضای کار و نورهای موضعی دیگر پیشنهاد می کنیم .
استفاده از یک راهنما که توسط کارخانه های تولید کننده چراغ ها و یا لامپ ها در دسترس عموم قرار می گیرند .
این روش برای نورپردازی محیط های کاری مناسب است .
برای مثال بعضی از کارخانه ها برای لامپ ها و چراغ هایی که تولید می کنند کاتالوگ هایی دارند .
این کاتالوگ ها شامل تمام اطلاعات فنی هستند به طوریکه حتی ذکر شده که ابعاد دقیق چرااغ یا لامپ چقدر است و این محصول چه متراژی را می تواند روشن کند .
در این حالت حتی نیازی هم نداریم تا طراح ما از سطح آگاهی یا علمی بالایی برخوردار باشد .
چراکه تمامی اطلاعات جزئی و ریزه کاری ها در کاتالوگ یا راهنما بیان شده است .
پس طراح متوجه می شود چراغ یا لامپ مورد نظرش برای آن ابعاد مناسب است یا نه ؟
این چراغ یا لامپ یا آویز چند لومن روشنایی دارد ؟
ارتفاع سقف محل کار با ارتفاع چراغ یا لامپ تناسب دارد یا خیر و ... .
استفاده از قانون مجذور معکوس
از این قانون برای تخمین میزان نور روی یک تابلوی نقاشی یا ویترین استفاده می کنند .
این روش راحت است و برای تخمین نورپردازی موضعی مورد استفاده قرار می گیرد .
استفاده از یک نرم افزار کامپیوتری برای محاسبه نورپردازی چه نورپردازی موضعی باشد چه برای محیط کاری باشد .
این نرم افزار ها را می توانید دانلود یا خریداری کنید و طرز استفاده از آن ها یاد بگیرید و به راحتی نورپردازی مورد نظرتان برای هر مکانی را انجام دهید .
نرم افزار دیالوکس یکی از محبوب ترین و پرکاربردترین نرم افزارها در مدیریت میزان روشنایی و نورپردازی در سازه های انسانی است .
نرم افزار 3D-MAX برترین و شناخته شده ترین نرم افزار ، نرم افزار REVIT و ...